De overgang van Schaartje naar Saarein
Bij het 10-jarig bestaan van Saarein schreef Lidi Kleijn voor het boekje “10 jaar 1978-1988”, het volgende artikel over de geschiedenis van dit bijzondere café. In 2019 zijn er enkele aanvullingen van Carla Schrama toegevoegd. (Deze zijn cursief en gemarkeerd met *)
10 jaar Saarein: Van VROUWENcafé naar vrouwenCAFÉ
Deel 1: De overgang van Schaartje naar Saarein
Het begon allemaal zo’n twaalf jaar geleden in café het Schaartje, een min of meer noodlijdend “gewoon” café aan de Spuistraat. De drie lesbo’s (Marian Vrijdaghs, Rita Meijer en Pattie Slegers) die daar, naast hun studie, werkten om een centje bij te verdienen, kregen van de baas toestemming om het als vrouwencafé te exploiteren. Het zat er toch al altijd vol met vriendinnen; de sien was toen nog klein, iedereen kende elkaar o.a. vanwege allerlei akties die ze samen hadden georganiseerd om de “tweede feministische golf” te laten rollen.
Vrouwencafé ’t Schaartje, met achter de bar Constance
Toen in juni ’78 Het Schaartje door de baas werd gesloten, liet het een grote leegte achter én de sterke behoefte aan een café van onszélf, een trefpunt in eigen beheer voor velerlei vrouwen, waar je elkaar ongestoord kon ontmoeten om te praten, wat te drinken, te flipperen of te flirten. Dus werd er naarstig naar een nieuw onderkomen gezocht. De voorbereidingsgroep hiervoor bestond uit: Patti Slegers, Rita Meijer, Carla Schrama, Martha Vooren, Marjan Sax en Mieke Jansen.
Voor het uitbaten van een café is er vergunning nodig van de gemeente. Carla had het benodigde Middenstandsdiploma én het diploma Cafébedrijf en was juist bezig haar baan op te zeggen. Afgesproken werd dat zij de bedrijfsleider/beheerder zou worden. Als rechtspersoon werd gekozen voor de stichtingsvorm.*
Eind juni van dat jaar kreeg de groep een gouden tip van een GEB-man: wellicht was café Saarein in het hartje van de Jordaan over te nemen! Want dat wondermooie bruine café liep niet meer al te best. Het was alleen op zeer willekeurige tijdstippen geopend, en als er dan eens een paar ouwe kereltjes binnenstapten, werden er in allerijl een paar flesjes bier gehaald bij Lindeman op de hoek.
De groep ging praten met de eigenaresse Greet Visser, en die ging al snel akkoord; in juli ’78 werd de overeenkomst gesloten. Voor het bedrag nodig voor de overname en goodwill werd de ABN Amro benaderd, maar die zag niets in het plan. Gelukkig was Greet solidair en mocht de koopprijs in vijf jaar worden afbetaald, wat ook is gelukt. Het geld voor de aanschaf van nieuwe spullen, kon vrij snel bij elkaar gesprokkeld worden door middel van leningen bij particuliere vrouwen en via giften.*
Daartoe werd een oproep verspreid, getiteld: “Oh Bar Oh Bar Oh Bar… :
“Nog net voor het Schaartje moest sluiten, hebben we het allermooiste café van de hele stad gevonden om ons nieuwe vrouwencafé te worden: SAAREIN. Nou we hebben het niet zozeer gevonden dan wel gekocht, zodat we niet langer afhankelijk hoeven te zijn van mensen die niets met het feminisme of de vrouwenbeweging te maken hebben.
Want waar we op uit zijn is een waarlijk & onvervalst open vrouwencafé, dat plek biedt aan al onze moeders, tantes, zusters, oma’s, vriendinnen, buurvrouwen en dochters. Kortom, een café waarin een brede groep vrouwen zich prettig zal voelen. (…)
Willen we echter kunnen starten, hebben we nog een stevig beginkapitaal nodig voor een ontelbaar aantal zaken als glazen, een koffiezetmachine, een geluidsinstallatie, fruitpers, biljart, voorraad en ga zo maar door. Waar het op neerkomt is dat we binnen een paar weken ± 14.000 gulden nodig hebben. Iedereen die nog ergens een sokje met geld heeft liggen of de beschikking heeft over een luxe-salaris is hierbij in de gelegenheid zich te verzekeren van een comfortabel plaatsje in de vrouwenhemel!”
Het nodige beginkapitaal kwam er en het contract werd op 15 augustus bij de notaris getekend. Besloten werd de naam SAAREIN, een samenvoegsel van de voornamen van de vorige eigenaars Saar en Rein, aan te houden. Het sousterrain, dat als woonruimte dienst had gedaan, werd tot caféruimte annex keuken omgebouwd. Er werd een biljart gekocht dat met veel passen en meten geplaatst kon worden. En op 19 augustus kon Vrouwencafé Saarein haar opening vieren.
Zo opgewonden en trots was iedereen, weet ik nog. Deze prachtige ruimte, een van de oudste bruine café’s van Amsterdam, was nu van ons! Ademloos bewonderden we de schitterende lichtinval door de hoge boogramen!, het unieke schrootjesplafond!, de hoge imposante tapkast achter de bar vol antieke vaatjes en flessen!, dat bijzondere marmeren blok in het midden met die fonkelende vogelkraantjes, waar heel vroeger jenever en ander gedistilleerd uit werd getapt!, dat ronde kastje in de hoek wat ooit het herentoilet was geweest!, dat hekje!.
Euforisch en gelukkig werd er getoast en geproost en gedronken. Er is nog een vage herinnering dat het bijna knokken werd die dag met wat buurtbewoners, maar niemand weet meer hoe dat nou precies zat.
Lees verder over De Buurt